Zatrudnienie: ze sprawozdania Komisji wynika, że utrata miejsc pracy z powodu skutków gospodarczych COVID-19 najbardziej dotyka osoby młode

Komisja przedstawiła dziś przegląd dotyczący zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie (ESDE) za 2022 r. Wynika z niego między innymi, że osoby młode należały do grup najbardziej dotkniętych przez utratę miejsc pracy w trakcie kryzysu gospodarczego wywołanego przez pandemię COVID-19. Ponadto ożywienie gospodarcze było w ich przypadku powolniejsze niż w innych grupach wiekowych. Powodem tej sytuacji może być fakt, że duża część umów o pracę na czas określony zawierana jest właśnie przez osoby młode i że doświadczają one trudności w znalezieniu pierwszej pracy po ukończeniu szkoły, uczelni czy szkolenia. Nowe sprawozdanie ma pomóc w opracowaniu i uzasadnieniu niezbędnych polityk społecznych i w dziedzinie zatrudnienia, tak aby młodzi ludzie mogli pomimo trudności zyskać niezależność finansową w obliczu pogarszającej się sytuacji społeczno-ekonomicznej spowodowanej rosyjską inwazją na Ukrainę.

Nicolas Schmit, komisarz do spraw miejsc pracy i praw socjalnych, powiedział:

Wiele młodych osób ma świetne wykształcenie i umiejętności cyfrowe, a także żywo interesuje się kwestiami ochrony środowiska. Dzięki temu mogą oni wykorzystać możliwości, jakie daje im ożywienie gospodarcze oraz transformacja cyfrowa i ekologiczna. Rok 2022 jest Europejskim Rokiem Młodzieży, ponieważ Unia Europejska zdecydowanie chce słuchać młodych ludzi, wspierać ich i zwiększać ich szanse życiowe. Oznacza to również wspieranie młodych Ukraińców, którzy uciekli przed wojną, w dostępie do unijnego systemu edukacji i rynku pracy.

Z opartego na najnowszych danych rocznych przeglądu ESDE wynika, że:

• Ożywienie gospodarcze po pandemii COVID-19 nie było równomierne. Osoby młode (poniżej 30 roku życia) nadal mają znaczne trudności w znalezieniu zatrudnienia, które odpowiada ich umiejętnościom i doświadczeniu, lub zatrudnienia w ogóle. Choć stopa bezrobocia młodzieży zmalała w 2021 r., zwłaszcza pod koniec roku, nadal była ona o 1 punkt procentowy (p.p.) wyższa niż przed kryzysem, w 2019 r. Wśród osób zatrudnionych niemal co druga młoda osoba (45,9%) pracowała na umowę na czas określony, podczas gdy w przypadku ogółu pracowników była to osoba co dziesiąta (10,2%).
• Osoby młode są przeciętnie bardziej narażone na trudną sytuację społeczną i finansową. Już przed pandemią dochód z pracy osób młodych był mniej stabilny niż dochód starszych pracowników. Gospodarstwa domowe utrzymywane przez osoby młode doświadczają ubóstwa w większym stopniu, choć między państwami UE utrzymują się znaczne różnice. Osobom młodym trudno jest pokrywać codzienne wydatki, takie jak rachunki i czynsz, a 61% z nich obawia się, że nie znajdzie albo nie utrzyma odpowiedniego mieszkania w ciągu najbliższych dziesięciu lat.
• Stopień tych trudności zależy od poziomu wykształcenia i statusu społeczno-ekonomicznego osób młodych. Ryzyko, że osoby z wykształceniem średnim nie będą pracować, dalej się kształcić ani szkolić, jest o 19 p.p. mniejsze niż w przypadku osób o niższym poziomie wykształcenia. Jeśli chodzi o osoby z wykształceniem wyższym, różnica ta wynosi 28 p.p. Prawdopodobieństwo, że osoby młode ze środowisk defaworyzowanych znajdą pracę lub będą się dalej kształcić lub szkolić, jest jeszcze mniejsze.
• Płeć jest kolejnym czynnikiem nierówności wśród młodych ludzi. Rozpoczynając życie zawodowe, młode kobiety w UE zarabiają przeciętnie 7,2% mniej niż ich koledzy, a różnica ta zwiększa się z wiekiem. Na poziomie UE jedynie niewielki segment tej różnicy – 0,5 p.p. – wynika z osiągnięć edukacyjnych kobiet, ich wyborów zawodowych, doświadczenia w pracy i rodzaju umowy o pracę.

Skuteczne polityki wspierania młodzieży na szczeblu UE

W sprawozdaniu ESDE przenalizowano w oparciu o dostępne dane sposoby przezwyciężania trudności, jakich doświadczają młodzi ludzie. Polityki społeczne i w dziedzinie zatrudnienia powinny zapewniać:

• łatwiejszą integrację młodych osób na rynku pracy,
• zdobywanie przez nie umiejętności,
• wspieranie mobilności pracowników jako podstawy udanej i odpornej na wstrząsy kariery zawodowej,
• zmniejszanie zagrożeń dla osób młodych takich jak bezrobocie czy choroba, ubóstwo i zadłużenie,
• zdobywanie przez młodych ludzi własnego majątku i nabywania nieruchomości.

Przygotowywane są dalsze inicjatywy mające wspierać osoby młode. W 2023 r. Komisja zamierza poddać przeglądowi zalecenie Rady w sprawie ram jakości staży, przede wszystkim w zakresie warunków pracy. Utworzono grupę wysokiego szczebla, która analizuje obecnie sposoby zwiększenia ochrony socjalnej, również osób młodych. Grupa ta ma przedstawić wyniki swojej pracy na początku przyszłego roku.

Kontekst

Roczny przegląd dotyczący zatrudnienia i kwestii społecznych w Europie (ESDE) jest głównym sprawozdaniem Komisji z jej analizy sytuacji zatrudnienia i kwestii społecznych. Przedstawiono w nim wyniki najnowszej analizy ekonomicznej oraz powiązane propozycje polityczne.

UE wspiera osoby młode za pomocą wielu programów politycznych, takich jak:

• gwarancja dla młodzieży, w tym Inicjatywa na rzecz zatrudnienia ludzi młodych, które przyniosły zmiany na unijnych rynkach pracy. Z dostępnych danych wynika, że od 2014 r. ponad 36 mln młodych osób, które były wcześniej zarejestrowane w programach w ramach gwarancji dla młodzieży, otrzymały ofertę zatrudnienia, dalszego kształcenia, praktyki zawodowej lub szkolenia.
• Europejski Fundusz Społeczny Plus jest głównym unijnym instrumentem inwestowania w ludzi, w tym wspierania zatrudnienia młodzieży.
• Nowa inicjatywa ALMA (ang. Aim, Learn, Master, Achieve – mierz wysoko, ucz się, osiągaj biegłość, realizuj cele) skierowana jest do defaworyzowanych młodych osób, które nie pracują, nie kształcą się ani nie szkolą.
• W kwietniu 2020 r. uruchomiono Europejski instrument tymczasowego wsparcia w celu zmniejszenia zagrożeń związanych z bezrobociem w sytuacji nadzwyczajnej (SURE) dysponujący środkami w wysokości 100 mld euro w celu łagodzenia skutków pandemii dla unijnych rynków pracy, w tym dla osób młodych. W 2020 r. z jego środków udzielono wsparcia ok. 31 mln osób i 2,5 mln firm. W 2021 r. wsparcie otrzymały ok. 3 mln osób i 400 tys. firm.
•  Plany odbudowy i zwiększania odporności państw członkowskich skupiają się na politykach na rzecz następnego pokolenia w ramach jednego z sześciu filarów planów, zgodnie ze wzmocnioną gwarancją dla młodzieży.